Met de regen beginnen de lessen weer. De avondklassen, soms in grote, vermoeide groepen in klaslokalen. De individuele lessen, waarvoor leerlingen me ’s avonds thuis bezoeken.  Dat laatste betekent: vooraf zooi wegwerken. De stapels die m’n dochter en ik op de tafel gebouwd hebben, zet ik tijdelijk op andere, kleinere stapels een beetje achteraf in de schaduw van een boekenkast. Nesten van papieren, snoeren van ‘oortjes’, gezichtsmaskers en alles wat je nodig hebt om je enigszins thuis te voelen, moet dan weg als de leerlingen komen. Want naast huiselijkheid kan er denk ik een dreiging uit gaan van andermans rommel, en vooral van die wetboeken die m’n dochter tot torens bouwt sinds ze studeert.

Intussen denk ik eraan hoe lang het geleden is dat ik haar handje vasthield tot ze in slaap viel, omdat ze soms zo bang was in bed. Straks zit ze ergens op een kamer, met een ander uitzicht. Dan kom ik haar niet meer ’s nachts in de woonkamer tegen als zij thuiskomt van het uitgaan en waar ze mij terugvindt, rondscharrelend, nu en dan met een oude slaapzak om m’n schouders onder een leeslamp.

Op de fiets naar een privéles-klant denk ik er ook aan wat ik morgen als eerste ga tekenen. En dat het werk aan de strip niet genoeg opschiet naar mijn zin. Ik weet precies wat ik wil tekenen, daar draait het niet om. M’n ‘writers goldmine’ is nagenoeg onuitputtelijk. Maar juist het ‘hoe’, daar gaat het om. Hoe iets getekend, geschreven is. Dat kost tijd, net als de subsidieaanvraag voor de strip. De ene poot verdient de kost, de andere poot wil tekenen. Het is me tot nu niet gelukt een persoon uit één stuk te worden.

In het verleden lonkte het buitenland. Het kille paradijs inruilen voor een Grieks eiland, of Israël, naar een kunstenaarskibboets bij Tel-Aviv, ook voor niet-joden geschikt. Weer later woonde ik al met één been in Taipei waar ik als docent Nederlands (voor expats) een geinig appartementje vlakbij m’n werk kon krijgen.

Wat mij van vertrek weerhield, was altijd hetzelfde: m’n broer, over, en met wie ik nu die strip maak.
En misschien was het ook nog iets anders.
Bij de gedachte aan vertrek verlangde ik op voorhand al terug naar het leven dat ik achter me zou laten.
Waarschijnlijk is dat een bewijs dat ik in Holland toch iets heb opgebouwd.